Periyodizasyonun Tarihsel Süreci

Matveyev in uzun hazırlık ve kısa yarışma periyoduna klasik periyodizasyon denir. Bunun sebebi ilk defa planlamnın esaslarından bahsederek bilimsel bir zemine oturtmaya çalışmasıdır. Matveyev periyodizasyonu pedagojik uyumlar üzerinde yoğunlaşırır. Biyolojik uyumu savunan Verkhoshansky, blok antrenman periyodizasyonu ile paralel antrenman yüklenmesini karşılaştırır.
Antrenman kalitesi yönününden planlama;
Bir antrenmanın kalitesini belileyen unsur antrenmanın ilkelerine uygun olup olmadığı başta olmak üzere psikolojik faktörler ile fizyolojik faktörlerin yerine getirilebilme yetisidir. Kısaca plana uygunluktur. Plana uygunluk ise makro ve mikro antrenman planlarının hedeflere uygun planlanma kalitesine bağlıdır.
Bolşevik devrimi sonrası 5 yıllık kalkınma planının başarısı, planlamanın spora uygulanabilirliğine dair soruları gündeme getirdi. Frederic Windslow Taylor’ un ‘’Bilimsel yöntemin ilkeleri adlı kitabından çok fazla bilim adamı farklı alanlarda yararlanmaya çalıştı. Endüstri devrimini islah etmek için yazılan kitabı Matveyev’in ‘sportif düzenleme ve periyodizasyon’ kitabında yöntem olarak kullanıldı. Henry Ford ise bunu bant teknolojisi ile araba üretimine, 2. Dünya savaşında seri uçak tank ve gemi yapımı bunu takip etti ve 2. Dünya savaşının sonucunu endüstriyel üretim başarıları ve planlama belirledi.

Son olarak ise bu sistemi hamburger üreticileri kullandı ve büyük başarılar elde ettiler.
Klasik periyodizasyon daha az yarışma dönemi olan zamanlarda geliştirildi. Buna bağlı olarak sportif sorunları ele almadığı gibi eleştirilere maruz kaldı. Bunun üzerine Verkhoshesley karşılık olarak ortaya blok periyodizasyon yöntemini ortaya attı. Klasik periyodizasyonun aksine haftalık ve aylık olarak antrenman hacimleri şiddet ile orantılı olarak farklılıklar gösteriyordu.
Klasik periyodizasyon teorik olarak adaptasyona karşı uyumun sınıflandırılmasında yaşandı. 1950 de letunow adaptasyonun biyolojik evrelerini yazdı ve sportif özelliğin geliştirilmesi, sportif özerklik, sportif özerkliğin azaltılması. Prokop ise 1959 da bunu uyum, yüksek performans, readaptasyon olarak biyolojik cevapları baz alarak belirledi. Bu evreler matvevey tarafından hazırlık, yarışa geçiş olarak adlandırılmıştır. Planlamanın ana amacı vücudun biyolojik cevaplarını müsabakaya en uygun seviyede sokmaktır. Hedef müsabaka olsa bile amaç vücudun biyolojik olarak hazır duruma getirilmesidir.
Biyolojik evrelere pedagojik olarak yaklaşım uyum, biyolojik gelişme gibi kavramları ayırt etmemiştir.
Bazı avrupalı bilim adamları avrupalı atletlerin 30 yıl boyunca Matvevey periyodizasyonu yani klasik periyodizasyonu uyguladıkları için varlık gösteremediklerini iddia eder. Britanyanın 1980 yılından sonraki sportif başarısındaki büyük düşüş ise klasik periyodizasyonu benimsemiş eğitimciler ve onların yetiştirdiği antrenörlerin sportif alana hakim olmasından kaynaklandığını ileri sürer.
Sovyet bir spor bilimcinin ortaya attığı yöntem batıda negatif etkilere sebep olurken Sovyetlerin başarısının sebebi nedir ?
Basitçe sovyet antrenörlerin klasik periyot ilkelerine bağlı kalmamaları ve ilaç sektöründeki gelişmeler olarak görülebilir. Ayrıca sovyetlerin teorik bilimsel araştırmaları ile endüstri arasındaki kopuklukların en fazla olduğu ülkeler arasındadır. Rus kraliyet bilimsel akademisinin her alandaki birçok buluşu rafta kalmıştır.
‘’1970lerde klasik periyotlamanın açıklarını kapamaya çalışanlar antrenman hacimlerini arttırmaya yöneldiler. Şiddeti düşük uzun antrenmanlar ve yarışmanın az olduğu branşlar iyice sıkıntıya girdi.

Örnek olarak kürek sporu yapanlar uluslar arası 2 yarış ve kendi ülkelerinde 2 yarış gibi 4 üst düzey yarıştan oluşan senelik yarış takvimlerine sahiplerdi. Bunlarda birbirleri ile başarı yönünden ilintili olduğu için 1. Yarışta başarısız olan ekip sezonu 1 üst düzey yarışma ile tamamlamış oluyordu.’’

2000’li yıllar ile antrenman yöntem ve motorin özelliklerin dizilişi ile farklı hale gelebilceği öne sürüldü. Buna rağmen klasik periyotlama yeni başlayanlar ve orta düzey sporcular için verimli olabilir. Planlama üzerine yapılan çalışmalarda planlanmış kuvvet antrenmanlarının 6 haftada planlanmamış kuvvet antrenmanlarına oran ile bariz pozitif farklarının olduğunu bondarchuk 1988 yılındaki çalışmaları ile ortaya koydu.
Stone ve ark. 1999, yaptıkları alışmada 7-24 hafta arası mezesiklüs, yani planlı antrenmanların, anlık karar verilen antrenmana oran ile anlamlı oranda daha iyi sonuçlar verdiği görüldü.
Kısa süreli periyodize antrenmanlar ile karma, plansız antrenmanlar arasında kuvvet gelişimi ve güç artışı arasında bir fark yok. Bu yüzden özellikle profesyonel branşlarda sezon başı kampları bu süreler baz alınarak planlanır. Blok periyot bir anlamı ile dalgalı yüklenme bir gün az bir gün aşırı yükleme anlamında değildir. Belirli sayıda antrenmanı belirli gün için planlamak olarak görülmeli.
Örnek, pazartesi-salı-çarşamba 6 antrenman planlamak gibi. Bu antrenmanların motorik özelliğini, şiddetini ve süresini önceden belirleyip hesaplamak. 3 gün içinde maksimalin %60 ı ile 12 km koşu, 30.000 kg halter, 24km/s in üstünde 40 tane (60m>) sürat koşusu, 2 tane 30 setlik vücut merkezi kuvveti ve denge çalışması gibi bir planlama, blok periyotu anlamak için iyi birer örnek.