Modern Futbol Modern mi?

Hareketlerin belirli bir amaç ve planlı bir şekilde yapılma ihtiyacı savaşlar için hazırlanan orduların yeterliliğini arttırmak için ilk defa planlı hale getirildi. Roma imparatorluğunda askeri eğitim kitapları ve sistemlerinin milattan önceye dayandığı biliniyor. Memlüklüler okçunun el kitabını 1000 li yıllarda yazdı. Sun Tzu savaş sanatını milattan önce 6. Yüzyılda yazmıştı.

Futbol kuramı ilk oluştuğu dönemde iki ordunun karşı karşıya gelmesi esasına dayanan merkez- kanat- derinlikli savunma ve karargâh yani kalenin savunulmasına dayanan, karargâh’ın, ordugâh’ın ya da kalenin savunulmasına dayanan, temeli savaşa hazırlık olan hem fiziksel hem taktiksel bir oyun. Almanca da “tor” hedef anlamına geldiği gibi büyük kapı veya kale kapısı anlamına da gelir.

Fantazi gibi görünse de bugün ün futbol ihtiyaçları hala ortaçağ meydan savaşı taktiklerinin esaslarını yansıtıyor.

Orta çağda genellikle süvariler kanat hücumları ile karşı orduyu çembere almak, hatlarda gedikler oluşturmak ve diğer birliklerin buralardan sızarak merkeze saldırmasını sağlamak, yâ da merkez savunma gücünün dengesini bozmak için hücumlar yaparlardı. Bunlar aldatma hücumları olarak da yapılabilirdi.

Bu durum rakibin kanatlara birlik kaydırmasına bugün modern futbol anlayışı ile kanat oyuncusunun gerisine kademe yapan oyuncu koyma durumu ile anlaşılabilir.

Fatih Sultan Mehmet in kadırgaları Haliç e indirmesinin askeri karşılığı, Bizans ın merkez ordu grubundan birlikleri deniz surlarına doğru kaydırmak zorunda kalması ve merkez ordu gücünün zayıflaması anlamına gelmektedir. Fatih Sultan şehre kara surlarından girecektir. (1453)

Takım halinde savunma yapmak fikri, kademeli savunma yapabilmek için savunma hattında daha fazla adam yâ da birlik bulundurmak ile ilgilidir.

Şaşırtma, alan boşaltma

Fazla olarak kullanılan diyagonal paslar yanı çapraz paslar, hücum yönünü hızlı değiştirmek ve bunun sonucunda rakibi hazırlıksız yakalamak ve şaşırtmak üzerinde kuruludur. Hızlı değiştirilen hücum yönü, rakip o bölgeyi doldurana kadar boşluklardan yaralanıp kaleye sızmak üstünedir.

Basit oynamak?

Napolyon’un 1800 lü yıllarda dediği ‘savaşın temeli basit manevralardır ‘ sözü bugün futbol dünyasında antrenörlerin ağzından şöyle yansır,” basit oyna! “

Bir ordunun gücü ve futbol takımının gücü fizikselden ziyade iletişime bağlıdır. Bugün en büyük yatırımı ordular, muharebe harekât merkezleri ve muharebe koordinasyonu için teknoloji araçlarına harcamaktadır. İletişimi iyi olmayan bir ordu kendi içinde bile tehlikelidir. Kıbrıs barış harekâtı sırasında Türk hava kuvvetleri kendi gemisini vurmuştu.

Kendi kalesine gol atan takımlar benzer özellik. Bloklar arası ve kaleci ile iletişim hayati öneme sahip. Kendi kalesine gol atıp şampiyonluk kaçıran takımlar futbol hayatı biten futbolcular, kaleciler oldu olmaya da devam edecek.

İletişim,

Ordu iletişimini arttırmanın yolunu Romalılar sabit kamp sistemi ile sağlamaya çalıştılar. Ordu çölde veya dağ da olsa bile kamp hep aynı şekilde ve planda kurulur herkes yan çadırında yatanı bilirdi.

Bazı generaller de kısa yerine uzun yolları tercih ederek bu koordinasyonu arttırma yoluna gittiler.

Bugün kamp yapmayan takım yok. Maç öncesi bile 1 günlük kamplar mevcut.

Savunma- hücum dengesi,

Ordunun yâ da takımın kapasitesi ve tarzı ile alakalı olarak belirlenir. Defans için fazla oyuncu bulundurmak hücum için az oyuncu anlamına gelir yâ da tam tersi.

Bugün bu sorunu takımlar takım boyunu kısa ve kompakt hareket ederek halletmeye çalışıyorlar.

Herhangi bir maç analizinde takımın boyu öncelikli bakılan değerlerden biridir.

Tarihte bunu en iyi uygulayan generallerden biri Napolyon idi. Sun Tzu ve İskender den etkilendiği çok açık.

Kompakt bir takım istediği alan ve istediği yere hücum edebilir ve seçtiği bölgede sizden daha kalabalık olarak bulunup sonuca gidebilir. Sonuca gidemese bile hızlı ve etkin savunma yapabilir.

İnisiyatif her zaman kompakt ve iletişimi iyi takımın elindedir. Kompakt orduların babaları Hanibal İskender, Gustav Adolphus, Cengizhan ve Timur’dur. Mustafa Kemal in büyük taarruzu Anibal in Cannae savaşı taktiğine çok benzer.

Performans yönünden ordular ve takımlar

Bir takım ordunun mikro halidir. Ailenin toplumun çekirdeği olması gibi. Daha altta bireysellik yatar.

Bir görevi başarabilmek için önce bireysel hazırlık gerekir. Bireysel kriterlere ve hedefe uygun bir planlama yapmak gerekir. Bu hazırlık demektir. Antrenman geçmişi ve form bunun diğer adıdır.

Modern futbolda maç başına atılan sprint sayısı 170 ve üzeri seviyesindedir. Bunun üst düzey takımlar esas alınarak belirlendiğini söylemek gerek. Bu 30 sn. de bir sprint anlamına gelir. Buna hazır değilseniz böyle hazırlık yapmış bir takıma farklı taktikler ve stratejiler ile karşı koyarsınız.

Kontra atak futbolu ve İtalyan tipi katı defans bunun örneği olabilir. Sun Tzu nun dediği gibi

“Zihinsel hazırlığı olmayan kaba kuvvet zaferi garanti etmek için yeterli olamaz.”

Orduları başarıya taşıyan 3 temel unsur vardır.

• Teknik donanım
• Hazırlık
• İdeoloji – hedef.

“Zihinsel antrenman antrenmandan ayrı düşünülemez”

Taktik zekâ ordudaki ismi ile kurmay kafası,

1930 larda halk evleri takımı Rusya da 5-6 maç yapar. Sonuçlar fecidir. Gündüz Kılıç Atatürk ün yakın arkadaşının oğludur ve o takımın oyuncusudur.

Atatürk, Gündüz Kılıç bey e mağlubiyetlerin sebeplerini ve oyunun detaylarını anlatmasını ister.

Oyunu detayları ile öğrenen Atatürk şöyle konuşur.

‘ Yahu desene, bizim harp oyunları gibi bir şey sizin oyunda. Sizin işte strateji bilgisi ve kurmay kafası ister ‘ der ve kafasını önemser şekilde sallar.

Fatih Özkan